Spis treści[ukryj] |
Biografia [edytuj]
Dzieciństwo [edytuj]
Tupac Shakur już jako dziecko przejawiał talent artystyczny. Matka zapisała go do The 127th Street Ensemble, grupy teatralnej, gdzie jako 12-latek zadebiutował na scenie jako Travis z "Raising in the Sun" (1983). Trzy lata później, w czerwcu 1986 roku, Shakurowie przenieśli się do Baltimore, gdzie Tupac zapisał się do Baltimorskiej Wyższej Szkoły Artystycznej (Baltimore School for the Performing Arts), rozpoczynając naukę baletu, aktorstwa i poezji. Właśnie w Baltimore Tupac napisał swój pierwszy rapowy tekst i występował pod pseudonimem MC New York.Nie udało mu się ukończyć tej szkoły. Wraz z resztą rodziny przeprowadził się po raz kolejny (1988), tym razem do Marin City w Kalifornii. W sierpniu 1988 roku jego ojczym Mutulu Shakur został skazany na 60 lat więzienia za udział w napadzie. Rząd Stanów Zjednoczonych utrzymuje, że towarzysze Mutulu ze świata politycznego tworzyli organizację przestępczą. Po skazaniu ojca Tupaca, jego matka wpadła w uzależnienie narkotykowe. Miała również wiele kryminalnych zatargów. Tupac nie mogąc znieść widoku staczającej się na dno matki, wyprowadził się do opuszczonego domu, gdzie mieszkał wraz z przyjaciółmi.
Kariera [edytuj]
Rok 1990 okazał się przełomowy. Bliska przyjaciółka Tupaca Leila Steinberg poznała go z zespołem Digital Underground. Wkrótce Tupac dołączył do tej grupy i przybrał tam przydomek Rebel of the Underground.Po roku postanowił rozpocząć karierę solową. Pod koniec roku 1991 wydał debiutancki album 2Pacalypse Now. Wystąpił również w pierwszym filmie pt. Juice, gdzie zagrał rolę mordercy z getta. W grudniu Tupac złożył pozew w sądzie przeciwko miastu Oakland, za pobicie go przez policjantów, po zatrzymaniu za "nieostrożne przechodzenie przez jezdnię". Domagał się od miasta kwoty dziesięciu milionów dolarów, jednak ostatecznie otrzymał 42 tysiące dolarów odszkodowania.
Na początku roku 1993 ukazał się drugi album Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z. Płyta otrzymała status platynowej, a Tupac otrzymał nominację do nagrody Grammy w kategorii Najlepszy Debiut. Zagrał również w filmie Poetic Justice – film o miłości u boku Janet Jackson. Pod koniec roku do sądu trafił pozew pewnej 19-letniej kobiety, która oskarżyła 2Paca i dwie osoby, które przebywały z nim w hotelu o molestowanie seksualne i gwałt.
W 1994 roku na ekrany wszedł kolejny film z jego udziałem – Above The Rim. W listopadzie miała finał sprawa o gwałt. Tupac został skazany za jeden z trzech postawionych mu zarzutów – nadużycie seksualne (dotykanie pośladków). Dzień przed rozprawą miało miejsce zajście, które odbiło się na jego karierze i życiu. 30 listopada 1994 roku o godzinie 0:20 w studiu nagraniowym Quad Records w Nowym Jorku został pięciokrotnie postrzelony, a następnie obrabowany z biżuterii i pieniędzy o łącznej wartości 40 tys. dolarów. W kilkanaście godzin po operacji wypisał się ze szpitala w obawie o swoje życie. O zlecenie tego zamachu obwiniał swoich rywali ze wschodniego wybrzeża P. Diddy'ego i Notoriousa B.I.G. (co podkreślił w utworze "Hit 'Em Up"). To wydarzenie było początkiem muzycznej wojny pomiędzy wschodnim a zachodnim wybrzeżem USA.
Dalsze życie [edytuj]
Dnia 15 lutego artysta zaczął odsiadywać wyrok w więzieniu Clinton Correctional Facility w stanie Nowy Jork. W tym czasie miała miejsce premiera kolejnego albumu Me Against the World, który okazał się jeszcze większym sukcesem niż poprzedni. Po siedmiu miesiącach otrzymała status podwójnej platyny. W maju ożenił się z Keishą Morris, lecz zaraz po opuszczeniu więzienia rozstał się z nią. Po 11 miesiącach spędzonych za kratkami, wyszedł na wolność. Przyczynił się do tego Marion "Suge" Knight, który wpłacił kaucję w wysokości 1,4 mln dolarów. W zamian za to 2Pac podpisał kontrakt, w którym zobowiązał się do nagrania trzech płyt dla wytwórni Knighta Death Row Records.13 lutego (dokładnie 7 miesięcy przed śmiercią) 1996 r. ukazała się płyta All Eyez on Me, która otrzymała status platynowej płyty w 4 godziny od czasu premiery. Jest to pierwszy dwupłytowy album w historii rapu. 27 utworów z płyty zostało nagrane w około dwa tygodnie. Tymczasem Tupac zaręczył się z Kidadą Jones (córką Quincy Jonesa). Wystąpił także w dwóch nowych filmach – Klincz i Gang related. W maju 1996 ukazał się singel 2 of Amerikaz Most Wanted ze Snoop Doggiem, a w czerwcu Hit 'Em Up – singel, w którym atakuje raperów ze Wschodniego Wybrzeża (Notorious B.I.G., Junior Mafia, P.Diddy, Mobb Deep, Nas, Chino XL, The Fugees). W międzyczasie ukończył materiał na kolejną płytę, której premiera była przewidziana na październik.
Śmierć [edytuj]
7 września przybył do hotelu MGM Grand w Las Vegas, aby zobaczyć walkę bokserską między swoim przyjacielem Mikiem Tysonem a Bruce'em Seldonem. Kiedy wraz ze swoją ekipą opuszczał hotel po trwającej zaledwie 39 sekund walce, doszło jeszcze do pozornie niegroźnego incydentu, w którym główną rolę odegrał członek wrogiego gangu Southside Crips, Orlando "Baby Lane" Anderson. Został on pobity przez świtę Tupaca, ponieważ kilka tygodni wcześniej ukradł jednemu z pracowników Death Row Records złoty łańcuch z logo wytwórni.Kilka godzin później kawalkada luksusowych samochodów, w których znajdowali się członkowie Mob Piru Bloods i pracownicy Death Row Records, zatrzymała się naprzeciwko hotelu Maxim z powodu czerwonego światła. Prowadził ją, za kierownicą czarnego BMW 750, Marion "Suge" Knight, obok niego siedział Tupac. Przez przejście dla pieszych z obydwu stron ulicy przechodzili turyści, co nie pozwalało samochodom szybko ruszyć z miejsca. Z prawej strony BMW pojawił się biały Cadillac, z samochodu oddano 12 strzałów. Pięć z nich raniło 2Pac'a. Dwa z pocisków godziły go w klatkę piersiową, jeden w miednicę, jeden odstrzelił mu część palca wskazującego u prawej ręki, a ostatni ugodził go w ramię.
Zmarł w wieku 25 lat w University Medical Center 13 września, około 9 rano polskiego czasu, co zostało ogłoszone o godzinie 16:03, na skutek odniesionych ran, sześć dni po strzelaninie. Sprawa morderstwa Tupaca wciąż zostaje nierozwiązana i brak jest jakiegokolwiek znacznego postępu w niej. Istnieją spekulacje, iż zabójstwo artysty zlecił Notorious B.I.G., raper ze wschodniego wybrzeża, z którym Pac był w konflikcie. Podejrzeń i spekulacji było coraz więcej, aż do momentu śmierci Notoriusa w zamachu pół roku później. Wkrótce światło dzienne ujrzały nowe fakty dotyczące śmierci Shakura. Kolejnym podejrzanym jest Marion "Suge" Knight, z którym to raper poróżnił się w trakcie nagrywania "All Eyez On Me", chcąc odejść z Death Row Records i założyć własną wytwórnię płytową. "Już w momencie podpisania przez 2Pac'a umowy z Sugem wiedziałem, że będzie to błąd". – twierdził później przyrodni brat Tupaca, Mopreme. Inną osobą podejrzewaną o zorganizowanie zamachu na życie Shakur'a jest Orlando Anderson, wspomniany już członek gangu Southside Crips. Tego samego wieczoru doszło do walki pomiędzy nim a 2Pac'em. Sprawa wciąż pozostaje niewyjaśniona.
Twórczość poetycka [edytuj]
Tupac Shakur oprócz działalności aktorskiej i muzycznej, tworzył także wiersze. Ukazał się tomik wierszy Tupaca pt. "The Rose That Grew From Concrete", czyli "Róża, która wyrosła na betonie".Dyskografia [edytuj]
Albumy studyjne [edytuj]
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US 200 | US R&B | ||||||||
| 1991 | 2Pacalypse Now
| 64 | 13 |
| |||||
| 1993 | Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z.
| 24 | 4 |
| |||||
| 1995 | Me Against the World
| 1 | 1 |
| |||||
| 1996 | All Eyez on Me
| 1 | 1 |
| |||||
The Don Killuminati: The 7 Day Theory
| 1 | 1 |
| ||||||
| "—" pozycja nie była notowana. | |||||||||
Albumy studyjne wydane pośmiertnie [edytuj]
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US 200 | US R&B | ||||||||
| 1997 | R U Still Down? (Remember Me)
| 2 | 1 |
| |||||
| 2001 | Until the End of Time
| 1 | 1 |
| |||||
| 2002 | Better Dayz
| 5 | 1 |
| |||||
| 2004 | Loyal to the Game
| 1 | 1 |
| |||||
| 2006 | Pac's Life
| 9 | 3 |
| |||||
| "—" pozycja nie była notowana. | |||||||||
Kompilacje [edytuj]
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US 200 | US R&B | ||||||||
| 1998 | 2Pac's Greatest Hits
| 3 | 1 |
| |||||
| 2000 | The Rose That Grew From Concrete Vol. 1
| 89 | 28 | ||||||
| 2003 | The Prophet: The Best of the Works
| — | — | ||||||
Nu-Mixx Klazzics
| 15 | 5 | |||||||
| 2004 | 2Pac Live
| 54 | 16 | ||||||
| 2005 | The Rose That Grew From Concrete Vol. 2
| — | — | ||||||
Live at the House of Blues
| 159 | 48 | |||||||
| 2007 | Beginnings: The Lost Tapes 1988-1991
| — | — | ||||||
Nu-Mixx Klazzics Vol. 2
| 45 | 8 | |||||||
Best of 2Pac
| 65 | 13 | |||||||
| "—" pozycja nie była notowana. | |||||||||
Kolaboracje [edytuj]
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US 200 | US R&B | ||||||||
| 1994 | Thug Life: Volume 1 (jako Thug Life)
| 42 | 6 |
| |||||
| 1999 | Still I Rise (wraz z Outlawz)
| 6 | 2 |
| |||||
| "—" pozycja nie była notowana. | |||||||||
Ścieżki dźwiękowe [edytuj]
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| US 200 | |||||||||
| 1993 | Poetic Justice
| 23 |
| ||||||
| 1994 | Above The Rim
| 2 |
| ||||||
| 1995 | The Show: The Soundtrack
| 4 |
| ||||||
One Million Strong
| 4 | ||||||||
| 1996 | Sunset Park
| 1 | |||||||
| 1997 | Gridlock'd
| 1 | |||||||
How To Be A Player
| 7 | ||||||||
Gang Related
| 1 |
| |||||||
| 2003 | Tupac: Resurrection
| 2 |
| ||||||
| "—" pozycja nie była notowana. | |||||||||
Single [edytuj]
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| U.S. Hot 100 | U.S. R&B | U.S. Rap | UK | Rhythmic Top 40 | |||||
| 1991 | "Brenda's Got a Baby" (feat. Dave Hollister) | 23 | 3 | – | – | – | |||
| "If My Homie Calls" | – | – | – | – | – | ||||
| "I Don't Give A Fuck" (feat. Pogo) | – | – | – | – | – | ||||
| 1992 | "Trapped" (feat. Shock G) | – | – | – | – | – | |||
| 1993 | "Keep Ya Head Up" (feat. Dave Hollister) | 12 | 7 | 2 | – | 3 | |||
| "I Get Around" (feat. Digital Underground) | 11 | 5 | 8 | – | 7 | ||||
| "Papa'z Song" (feat. Wycked & Poppi) | 87 | 82 | 24 | – | – | ||||
| "Holla If Ya' Hear Me" | – | – | – | – | – | ||||
| 1994 | "Cradle to the Grave" (feat. Thug Life) | – | 91 | 25 | – | – | |||
| "Pour Out a Little Liquor" (feat. Thug Life) | – | – | – | – | – | ||||
| 1995 | "Dear Mama" (feat. Sweet Franklin & Reegie Green) | 9 | 3 | 1 | 27 | 16 | |||
| "Old School" | – | – | – | – | – | ||||
| "So Many Tears" | 44 | 21 | 6 | – | – | ||||
| "Temptations" | 68 | 35 | 13 | – | – | ||||
| 1996 | "California Love" (feat. Dr. Dre) | 1 | 1 | 1 | 6 | 2 | |||
| "Hit 'Em Up" (feat. Outlawz) | – | – | – | – | – | ||||
| "2 of Amerikaz Most Wanted" (feat. Snoop Dogg) | – | – | – | – | – | ||||
| "How Do U Want It" (feat. K-Ci & JoJo) | 1 | 1 | 1 | 17 | 23 | ||||
| "I Ain't Mad at Cha" (feat. Danny Boy) | – | – | – | 13 | – | ||||
| "Life Goes On" | – | – | – | – | – | ||||
| "Toss It Up" (feat. Danny Boy, K-Ci & JoJo) | – | – | – | 15 | – | ||||
| 1997 | "To Live & Die in LA" (feat. Val Young) | – | – | – | 10 | – | |||
| "Hail Mary" | – | – | – | 43 | – | ||||
| "Wanted Dead or Alive" (feat. Snoop Dogg) | – | – | – | 16 | – | ||||
| "Made Niggaz" (feat. The Outlawz) | 75 | – | 1 | 2 | – | ||||
| "I Wonder If Heaven Got a Ghetto" | 67 | 14 | 18 | 21 | – | ||||
| "Do for Love" | 21 | 10 | 2 | 12 | 26 | ||||
| 1998 | "Changes" (feat. Talent) | 5 | 3 | 3 | 3 | 5 | |||
| "Runnin'" (feat. The Notorious B.I.G.) | – | – | – | 15 | – | ||||
| "Happy Home" | – | – | – | 17 | – | ||||
| 1999 | "Unconditional Love" | – | – | – | – | – | |||
| 2000 | "Baby Don't Cry (Keep Ya Head up II)" (feat. The Outlawz) | 72 | 36 | – | – | 16 | |||
| 2001 | "Until the End of Time" (feat. R.L. Huggar) | 52 | 21 | – | 4 | 20 | |||
| "Letter 2 My Unborn" | – | 64 | – | 21 | – | ||||
| 2002 | "Thugz Mansion [7 Remix]" (feat. Nas & J. Phoenix) | 19 | 10 | 4 | 24 | 5 | |||
| 2003 | "Still Ballin [Nitty Remix]" (feat. Trick Daddy) | 69 | 31 | 15 | – | 24 | |||
| "Runnin' (Dying to Live)" (feat. The Notorious B.I.G.) | 19 | 11 | 5 | 17 | 11 | ||||
| "One Day at a Time (Em's Version)" (feat. Eminem & Outlawz) | 80 | 51 | 22 | – | 27 | ||||
| 2004 | "Thugs Get Lonely Too" (feat. Nate Dogg) | 98 | 55 | – | – | 31 | |||
| 2005 | "Ghetto Gospel" (feat. Elton John) | – | – | – | 1 | – | |||
| 2006 | "Untouchable" (feat. Krayzie Bone) | – | – | – | – | – | |||
| "Pac's Life" (feat. T.I. & Ashanti) | – | 104 | – | – | – | ||||
| 2008 | "Playa Cardz Right" (feat. Keyshia Cole) | 63 | 9 | – | – | – | |||
| "—" pozycja nie była notowana. | |||||||||
Filmografia [edytuj]
Filmy| Rok | Tytuł oryg. | Tytuł polski | Rola | Uwagi | Reżyseria |
|---|---|---|---|---|---|
| 1991 | Nothing But Trouble | Same kłopoty | Tupac Shakur | rola cameo | Dan Aykroyd |
| 1992 | Juice | Miasto Aniołów 2 − Twardziel | Bishop | Ernest Dickerson | |
| 1993 | Poetic Justice | Poetic Justice – film o miłości | Lucky | razem z Janet Jackson | John Singleton |
| 1994 | Above the Rim | Nad obręczą | Birdie | razem z Duane Martin | Jeff Pollack |
| 1996 | Bullet | Pocisk | Tank | razem z Mickey Rourke | Julien Temple |
| 1997 | Gridlock'd | Klincz | Ezekiel "Spoon" Whitmore | razem z Timem Rothem | Vondie Curtis-Hall |
| 1997 | Gang Related | Brudny glina | detektyw Rodríguez | razem z Jamesem Belushim | Jim Kouf |
Dokumenty
| Rok | Tytuł oryg. | Tytuł polski | Uwagi | Reżyseria |
|---|---|---|---|---|
| 1997 | Thug Immortal | Nieśmiertelny "Bandyta" | ||
| 1997 | Words Never Die (TV) | Słowa Nigdy Nie Umrą | ||
| 1997 | Rhyme & Reason | Rymy i Powody | Film dokumentalny o przyczynach popularności kultury hip-hop | Peter Spirer |
| 2001 | Before I Wake... | Zanim Się Obudzę... | ||
| 2001 | Welcome To Death Row | Witamy w Death Row | Dr. Dre | |
| 2002 | Biggie & Tupac | Biggie i Tupac | Film dokumentalny na temat okoliczności śmierci obu raperów | Nick Broomfield |
| 2002 | Thug Angel: The Life of an Outlaw | Anioł Bandyta: Życie Wyrzutka | Leila Steinberg | |
| 2002 | Tha Westside | Zachodnie Wybrzeże | ||
| 2003 | 2Pac 4 Ever | 2Pac Na Zawsze | Jay Lee Thomas | |
| 2003 | Tupac: Resurrection | Tupac Zmartwychwstanie | Oficjalny dokument | Lauren Lazin |
| 2003 | Beef | Film dokumentalny na temat beefów w hip-hopie | Peter Spirer | |
| 2004 | Tupac vs. | |||
| 2004 | Tupac: The Hip Hop Genius (TV) | Tupac: Geniusz hip-hopu | ||
| 2006 | So Many Years, So Many Tears | Tak Wiele Lat, Tak Wiele Łez | ||
| 2007 | Tupac Assassination: Conspiracy or Revenge? | Zabójstwo Tupaca: Spisek czy Zemsta? | Richard J. Bond | |
| 2009 | Tupac Assassination II: Reckoning |
Teledyski [edytuj]
| Rok | Tytuł | Reżyseria |
|---|---|---|
| 1992 | "If My Homie Calls" | Blake, Whaley[5] |
| "Trapped" | Allen & Albert Hughes[5] | |
| "Brenda's Got a Baby" | The Hughes Brothers | |
| 1993 | "Wussup wit' the Luv?" | Jim Swaffield |
| "Holler If Ya Hear Me" | Stephen Ashley Blake | |
| "I Get Around" | David Dobkin[6] | |
| "Keep Ya Head Up" | David Dobkin[7] | |
| 1994 | "Papa'z Song | James Micheal Marshall[5] |
| "Pour Out a Little Liquor" | Tupac Shakur[5] | |
| "Cradle to the Grave" | Ricky Harris | |
| 1995 | "How Long Will They Mourn Me?" | Kia B. Puriefoy |
| "It Don't Stop" | Kia B. Puriefoy[5] | |
| "Dear Mama" | Lionel C. Martin[5] | |
| "So Many Tears" | Lionel C. Martin[5] | |
| "Temptations" | David Nelson[5] | |
| 1996 | "California Love" | J. Kevin Swain[8] |
| "California Love (Remix)" | Hype Williams | |
| "2 of Amerika'z Most Wanted" | Tupac Shakur & Gobi Nejad[5] | |
| "How Do You Want It?" | Ron Hightower[9] | |
| "How Do U Want It? (Stage Version)" | J. Kevin Swain | |
| "Hit 'em Up" | J. Kevin Swain | |
| "I Ain't Mad at Cha" | ||
| "Toss It Up" | Lionel C. Martin | |
| "Toss It Up [Beach version]" | Lionel C. Martin | |
| "All About You" | Marlene Rhein & Rob Johnson | |
| 1997 | "To Live and Die in L.A." | J. Kevin Swain |
| "Hail Mary" | Frank Sacramento" | |
| "Made Niggaz" | Gobi Nejad[5] | |
| "I Wonder If Heaven's Got a Ghetto" | Lionel C. Martin[10] | |
| "Do for Love" | Bill Parker[11] | |
| 1999 | "Changes" | Chris Hafner[12] |
| "Unconditional Love" | Rob Johnson[5] | |
| 2000 | "Baby Don't Cry (Keep Ya Head Up II)" | J. Jesses Smith[5] |
| 2001 | "Until the End of Time" | Chris Hafner[5] |
| "Letter 2 My Unborn Child" | Chris Hafner[5] | |
| 2002 | "Thugz Mansion" | David Nelson[13] |
| 2003 | "Runnin' (Dying to Live)" | Philip G. Atwell[5] |
| 2005 | "Ghetto Gospel" | Nzingha Stewart |
| 2006 | "Pac's Life" | Gobi Rahmi[14] |
| 2008 | "Playa Cardz Right" | Benny Boom |
Przypisy
- ↑ Jacob Hoye: Tupac: Resurrection. Atria, 2006, s. 30. ISBN 074347435X..
- ↑ Stephen Thomas Erlewin: Tupac Shakur Biography (ang.). www.allmusic.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 Tupac Shakur RIAA Gold & Platinum (ang.). www.riaa.com. [dostęp 2010-02-01].
- ↑ Makaveli RIAA Gold & Platinum (ang.). www.riaa.com. [dostęp 2010-02-01].
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 Tupac singles (ang.). www.mrmakaveli.net. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ I Get Around (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ Keep Ya Head Up (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ California Love (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ How Do You Want It? (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ I Wonder If Heaven's Got a Ghetto (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ Do for Love (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ Changes (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ Thugz Mansion (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ Pac's Life (ang.). www.mtv.com. [dostęp 2010-01-07].
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz