Triki Z Afryki: Big Cyc

Big Cyc – polski zespół rockowy, którego piosenki mają charakter publicystyczno-kabaretowy, kilkakrotnie stał się obiektem medialnych dyskusji.

Spis treści

[ukryj]

Styl muzyczny [edytuj]

Na pierwszych płytach zespołu dominowała muzyka utrzymana w stylu punk rock. Większość utworów to proste i energiczne kompozycje, z przesterowanymi gitarami, mocną perkusją i głośnym wokalem Dżej Dżeja. Najostrzejszy materiał pojawia się na Wojnie Plemników. Z czasem, w grze Big Cyca coraz częściej można było także usłyszeć elementy muzyki ska. Od wydania płyty Pierwsza Komunia, Drugie Śniadanie, Trzecia Rzeczpospolita, zespół zaczął oddalać się od swoich punkrockowych korzeni, skłaniając się ku brzmieniom bardziej przystępnym, a jego muzyka stawała się coraz łagodniejsza. W wielu utworach pojawiły się sample, a klawisze obsługiwane przez Gadaka stały się standardowym instrumentem wykorzystywanym w grze. Na płytach Świat Według Kiepskich oraz Moherowe Berety pojawiają się jednak silne nawiązania do punkowych początków zespołu.

Historia [edytuj]

Zespół oficjalnie powstał w marcu 1988 roku, kiedy to w klubie II DS Uniwersytetu Łódzkiego Balbina na osiedlu Lumumbowo odbył się pierwszy koncert zespołu. Koncert zorganizowano jako swoisty happening, pod nazwą "Uroczysta akademia z okazji 75-lecia wynalezienia damskiego biustonosza". Na imprezę zaproszono ogólnopolskie media (m.in. Teleexpress, radiową Trójkę), a teksty kabaretowe wygłaszał ówczesny student kulturoznawstwa UŁ Piotr Trzaskalski.
Właśnie w II DS od kilku lat mieszkali, studiujący na Wydziale Filologicznym UŁ Jacek Jędrzejak (filologia polska) i Krzysztof Skiba (kulturoznawstwo). Jacek Jędrzejak był doświadczonym muzykiem, grającym od kilku lat na gitarze basowej w zespole reggae'owym "Rokosz" (m.in. laureat Złotej Dziesiątki Festiwalu w Jarocinie); natomiast Skiba występował w Studenckim Teatrze "Pstrąg" oraz kabaretach studenckich, a także współtworzył uliczne happeningi Pomarańczowej Alternatywy. Po rozpadnięciu się "Rokosza" Jędrzejak próbował stworzyć nowy zespół, grający swobodniejszy repertuar. W tworzącej się grupie występowali także Jarosław Lis (perkusja), Roman Lechowicz (gitara) oraz Robert Rejewski (wokal). Po pewnym czasie Rejewskiego zastąpił Skiba, wnosząc do zespołu istotny potencjał twórczy. Szybko powstały pierwsze utwory (Kapitan Żbik, Wielka miłość do babci klozetowej) i odbył się wspomniany koncert. Członkowie przyjęli pseudonimy Dżej Dżej (Jędrzejak), Dżery (Lis) i Piękny Roman (Lechowicz). Skiba pozostał przy swoim nazwisku.

Odsłonięcie tablicy, poświęconej pierwszemu koncertowi zespołu Big Cyc w klubie "Balbina" w Łodzi (1997)

Big Cyc tworzył następne utwory, wszystkie w niepowtarzalnej poetyce wielkiej zgrywy i parodii atmosfery schyłkowego PRL-u. Pierwsza płyta, zatytułowana "Z partyjnym pozdrowieniem. 12 hitów w stylu lambada hardcore" ukazała się w 1990 roku, już w zmienionych warunkach ustrojowych, czego dowodem był zarówno tytuł, jak i okładka - portret Lenina z punkowym "irokezem" (autorstwa Piotra Łopatki). Płyta przyniosła następne przeboje grupy: Piosenkę góralską, Berlin Zachodni (reminiscencje z pierwszych występów na Zachodzie) i Balladę o smutnym skinie, a zespół zdobył sławę wykraczającą poza granice Polski. Po nagraniu pierwszej płyty zespół wystąpił w filmie "Broń chemiczna" poświęconym życiu i twórczości zespołu. Film został zrealizowany przez niezależną grupę twórczą Garaż-film.
Następne płyty nie zdobywały już takiej popularności, jak debiut. Druga płyta "Nie wierzcie elektrykom" (1991), niosła proroczą wizję nieudanej prezydentury Lecha Wałęsy. Następna, "Miłość, muzyka, mordobicie" (1992), ironicznie traktowała branżę muzyczną - Festiwal w Jarocinie, czy twórczość zespołu Republika. Czwarty album, "Wojna plemników" (1993), został potępiony przez działaczy katolickiej partii ZChN za śmiałość obyczajową i prowokującą okładkę. Kolejna płyta, "Golonka, flaki i inne przysmaki" (1995) to m.in. drwina z fali pseudogrunge'u i kultury reklam telewizyjnych (Dramat fryzjerski). "Nie zapomnisz nigdy" z 1994 r., była mieszanką największych hitów grupy oraz nowych piosenek, z których To dla ciebie miły bracie można chyba uznać za hymn ideowy grupy.
W okresie tym muzycy prześmiewczo, ale i gorzko komentowali otaczający ich świat. Zauważali nowe zjawiska społeczne: rosnące dysproporcje majątkowe, klerykalizm, narkomanię, bezduszność elit; przeciwstawiali temu swobodę i naturalność młodzieży.
W 1996 roku zespół wydał płytę "Z gitarą wśród zwierząt", która przyniosła największy przebój w historii grupy - Makumbę, ale także kolejne zaangażowane teksty, obnażające oblicza polskiej rzeczywistości - np. rodzące się gangsterstwo. Na tej płycie pojawił się wokalista Bielizny Jarosław Janiszewski, który wkrótce z większością muzyków Big Cyca założy równolegle działający zespół Czarno Czarni.

Big Cyc, koncert w studenckim klubie "Pod Palmą" w Rzeszowie (październik 2006)

Po uroczystych obchodach niekonwencjonalnej rocznicy - dziewięciolecia istnienia - zespół w 1997 roku wydał następną płytę, której tytuł (dość szokujący) - "Pierwsza komunia, drugie śniadanie, trzecia Rzeczpospolita" - wybrała publiczność obecna na imprezie. Ciekawym eksperymentem był album "Wszyscy święci" (1998), w całości wypełniony tekstami nieżyjącego krakowskiego poety i aktora Wiesława Dymnego. Dwie kolejne płyty: "Świat według Kiepskich" i "Zmień z nami płeć" dyskontują medialną popularność grupy. Mimo to teksty Big Cyca nie tracą tu na ostrości i aktualności, drwią z mody na pop-folk w muzyce czy noszenie dresów. Zespół także stale monitoruje polską scenę polityczną, celnie wyśmiewając pojawiające się na niej kurioza (np. hit "Złoty Warkocz" na temat byłej posłanki Samoobrony Renaty Beger).
Album "Moherowe Berety", kontestujący m.in. Sejm wybrany w roku 2005, środowisko słuchaczy Radia Maryja i krytykujący prezydenta Białorusi - Aleksandra Łukaszenkę, ze względu na niepoprawność polityczną treści, był prawie nieobecny w mediach.
W 2007 roku muzycy nagrali z Jerzym Połomskim nagrali nową wersję przeboju piosenkarza z lat 70. - "Bo z dziewczynami".
W styczniu 2008 r. zespół nagrał płytę Szambo i perfumeria. Premiera albumu miała miejsce 1 kwietnia 2008. Wśród współpracujących wykonawców są Maciej Maleńczuk, Paweł Kukiz i K.A.S.A..
W 2009 r. ukazał się wywiad-rzeka z członkami zespołu Na barykadzie rokędrola, autorstwa Jarosława Wardawego. Do bogato ilustrowanej książki załączona była płyta z największymi hitami grupy.^[2]

Ciekawostki [edytuj]

Zespół nie zapominał o happeningowym rodowodzie swego istnienia. Kilkakrotnie w niekonwencjonalny sposób starał się wskazać na absurdy i ułomności życia społecznego i politycznego. Muzycy przykuwali się do kaloryferów w wydawnictwie "Polskie Nagrania", protestując przeciwko niewypłacaniu tantiem autorskich; zjadali formularze PIT (wspólnie z Januszem Korwin-Mikke) walcząc ze zbyt wysokimi podatkami; pikietowali gmach Ministerstwa Kultury w czasie kadencji ministra Podkańskiego z PSL, demaskując stronniczą politykę finansową.
W październiku 2006 r. w słupskim teatrze "Tęcza" odbyła się premiera komedii "Telerodzina" autorstwa Małgorzaty Kamińskiej-Sobczyk. Autorami muzyki byli członkowie zespołu, współautorem scenografii zaś rysownik Zbigniew Jujka. Sztuka opowiada o życiu nowobogackiej rodziny z klasy średniej, zdominowanym przez wszechobecną telewizję i kolorowe tabloidy. W rolach głównych występują: Joanna Stoike-Stempkowska i Adam Jędrosz.
W sierpniu 2007 roku zespół wystąpił w filmie "Osiem w poziomie", którego reżyserem jest Grzegorz Lipiec.